πολιτικὸ σχόλιο

ἡ λογικὴ στοὺς "διαφωτισμένους" καιρούς μας ἔχει σχεδὸν ταυτιστεῖ μὲ τὸν ὀρθολογισμό, τὴν μίζερη ἐκείνη ἐκδοχὴ τοῦ νοητικοῦ ἐργαλείου τῆς φαντασίας, ποὺ μετρᾶ τὰ πάντα μὲ στοιχειώδη ἀριθμητική, τὴν ἀριθμητικὴ τοῦ μπακάλη. ἔχει ἔτσι ξεχαστεῖ ὅτι λογικὴ εἶναι ἡ ἀποκοτιὰ τοῦ πνεύματος: ἡ προσπάθεια νὰ εἰκονισθῆ λεκτικὰ-ὁμιλητικὰ τὸ νόημα ποὺ τὰ πράγματα καὶ οἱ πραγματικές μας σχέσεις μαζί τους φέρνουν. τὰ λογικὰ σχήματα εἶναι οἱ δίνες τῶν νερῶν ποὺ ἀφήνει πίσω του τὸ καράβι τῆς συνείδησης στὸν σκοτεινό του δρόμο πρὸς τὴν ἐλευθερία. δίνες ὄμορφες, ἀστραποβολοῦσες, δροσερὲς, ἀλλὰ καὶ παροδικὲς, ἀλλοτριόμορφες, ῥέουσες. δὲν γίνεται παρὰ ὁ ἀγώνας νὰ εἰπωθῆ τὸ ἄπορον τῶν νοημάτων νὰ μᾶς χαρίζη εἰκόνες φευγαλέες καὶ ἀνεξίτηλες. φευγαλέες στὶς αἰσθήσεις κι ἀνεξίτηλες στὴν ψυχή. αὐτὸ δὲν εἶναι ἀποτυχία τοῦ ἐγχειρήματος τῆς λογικῆς, ἀντίθετα, εἶναι ὅ,τι διασφαλίζει τὴν ἐλευθερία (ἢ τουλάχιστον τὴν ὀρθὴ πορεία πρὸς αὐτήν), ὅ,τι ἀποτρέπει τὴν βία (πρὸς τὰ πράγματα καὶ τὴν σχέση μας μαζί τους). ἀντίθετα ὁ ὀρθολογισμός, αὐτὴ ἡ θρησκεία τῶν τοκογλύφων, ἔχει πάντα μία μορφή, ἕνα σχῆμα: τὴν βία τῆς ἐκμετάλευσης τῶν πραγμάτων καὶ τὴν συνακόλουθη ἀνελευθερία τῶν σχέσεων.

~

πολιτικὴ ἔκφραση τῆς λογικῆς εἶναι ὁ διάλογος, τὸ τραγικὸ ἄνοιγμα τῆς καρδιᾶς. πολιτικὴ ἔκφραση τοῦ ὀρθολογισμοῦ εἶναι ἡ βία τῆς ἀποτελεσματικότητας, τοῦ μετρήσιμου, τῆς γραφειοκρατίας τῶν λογιστῶν. σὲ αὐτὸν τὸν πολιτικό ἀγώνα δὲν διακυβεύονται κυβερνήσεις κι ἐξουσίες, διακυβεύονται καρδιές.